Wklad Rosji do swiatowej kultury jest w rzeczy samej bezcennym. Rosja data
swiatu nie tylko arcydziela literatury, muzyki klasycznej i sztuk plastycznych,
ale i cale szkoly, jak np. Teatralna Szkole Stanislawskiego czy ruska szkole
baletu. Kulturowe symbole Rosji – to wybitne dziela, imiona, osiagniecia i
zabytki.
Literatura rosyjska jest znana i czytana wsrod wyksztalconych ludzi na calym
swiecie. Nazwiska rosyjskich klasykow, Lwa Tolstoja i Fiodora Dostojewskiego
stoja w jednym rzedzie z takimi autorami jak Szekspir czy Dumas. Powiesci
Wojna i pokoj, Anna Karenina, Zbrodnia i kara przetlumaczone zostaly prawie
na wszystkie jezyki swiata. Do klasyki swiatowej literatury XIX w. weszly
takze arcydziela wielkiego rosyjskiego poety Aleksandra Puszkina, a wsrod
nich Eugeniusz Oniegin. Wiele wspanialych utworow powstalo takze w wieku XX.
Po dzien dzisiejszy wielka popularnoscia cieszy sie powiesc Lolita Wladimira
Nabokowa oraz Mistrz i Malgorzata Michaila Bulhakowa.
W Rosji mozna odwiedzic miejsca zwiazane z zyciem i tworczoscia wybitnych
ludzi piora. 200 kilometrow na poludnie od Moskwy znajduje sie miejscowosc
Jasna Poliana, a w niej dom-muzeum Lwa Tolstoja. Odbywaja sie tam festiwale,
miedzynarodowe spotkania literackie i seminaria poswiecone studiom tworczosci
wielkiego pisarza. W Sankt Petersburgu jest wiele miejsc, zwiazanych z zyciem
Dostojewskiego i Puszkina, a takze bohaterow ich tworczosci.
W polnocno-zachodniej czesci Rosji, w obwodzie pskowskim znajduje sie muzeum
literackie - rezerwat Puszkinskie Gory, w ktorym corocznie odbywa sie miedzynarodowe
swieto poezji Puszkina.
Nie mniejszymi osiagnieciami moze sie pochwalic rosyjska muzyka klasyczna.
Najlepsze orkiestry swiata w swym repertuarze maja symfonie Piotra Czajkowskiego,
Sergiusza Rachmaninowa, Alfreda Sznitke. Prawdziwym wydarzeniem w sferze kultury
jest kazdorazowo nowa interpretacja oper Eugeniusz Oniegin, Dama Pikowa Czajkowskiego,
Borys Godunow Musorgskiego, Zona cara Rymskiego-Korsakowa, Ksiaze Igor Borodina.
Swiatowa slawa od dawna ciesza sie rosyjscy spiewacy operowi i muzycy. W poczatkach
XX w. najlepsze sale koncertowe Paryza, Londynu, Berlina, Mi lanu i Nowego
Jorku oklaskiwaly Fiodora Szaliapina, geniusza spiewu, dysponujacego unikalna
barwa glosu polaczonego z talentem dramatycznym. W dzisiejszych czasach bozyszczem
melomanow muzyki klasycznej na wszystkich kontynentach sa dyrygenci: Mscislaw
Rostropowicz, Wladimir Spiewakow i jego orkiestra Wirtuozi Moskwy, oraz Walerij
Giergijew.
Opisujac kulturowe symbole Rosji, nie sposob pominac balet rosyjski z jego
przebogata tradycja i wielkimi postaciami. Rosyjska szkola baletu klasycznego
uznawana jest za najlepsza w swiecie. Teatr baletowy pojawil sie w Rosji w
XVIII w., jednakze narodowa szkola baletowa wyksztalcila sie w koncu XIX w.
Zawiera ona w sobie najdoskonalsze osiagniecia owczesnych szkol baletowych,
a takze bogactwo tradycji rosyjskiego tanca narodowego.
Zjawiskiem w historii muzyki i tanca byly Ruskie sezony Diagiliewa, w poczatkach
XX w. Wystepy artystow ruskiej opery i baletu organizowane od 1907 r. w Europie
przez wybitnego impresaria Sergiusza Diagilewa, cieszyly sie niesamowitym
powodzeniem na scenach Paryza, Londynu, Rzymu, Berlina i innych miast. Jedna
z owczesnych gwiazd ruskich sezonow byla wybitna baletnica Anna Pawlowa.
W XX w. do historii swiatowego baletu na stale weszly takie postacie jak
Galina Ulanowa, Maja Plesiecka, Michail Barysznikow, Rudolf Nuriew. I w chwili
obecnej tradycja ruskiego baletu klasycznego rozwija sie nie tylko w Rosji,
ale takze poza jej granicami. Tak jak sto lat temu, inscenizacja baletu Jezioro
labedzie Czajkowskiego i dzis zapelnia sale oper do ostatniego miejsca. Wizyta
teatrze operowym czy baletowym wchodzi do kanonu wielu programow wycieczek
turystycznych Moskwy i Sankt Petersburga.
Ogromny wklad w rozwoj swiatowego malarstwa wniesli mistrzowie awangardy
rosyjskiej poczatkow XX w. Wspolnie z europejskimi modernistami sformowali
oni nowa estetyke w sztuce, dokonujac ogromnego wplywu na architekture i wzornictwo
(design). Tworczosc Kazimierza Malewicza i Wasyla Kandinskiego do dnia dzisiejszego
jest przedmiotem badan przez historykow sztuki z wielu krajow. W Moskwie,
w Galerii Tretiakowskiej znajduje sie znamienity Czarny kwadrat Kazimierza
Malewicza (1915).
Szczegolne miejsce wsrod kulturowych symboli Rosji zajmuja zabytki architektury.
Rozwoj ruskiej kultury historycznie zwiazany byl z tradycja religijna. Chrzescijanstwo
przyszlo na Rus ze wschodu w X w. Cerkwie, katedry, klasztory, budowane na
przestrzeni wiekow, niosa w sobie obraz ruskiej duchowosci. Kulturowymi symbolami
kraju mozna nazwac Sobor Wasyla Blogoslawionego w centrum Moskwy, cerkiew
Pokrowa na Nerli, unikalna cerkiew Przemienienia Panskiego na wyspie Kizi.
Poza sfera religijna nalezy wymienic takie wybitne symbole kultury Rosji jak
Ermitaz, Muzeum Rosyjskie i Teatr Marinski w Sankt Petersburgu, Teatr Wielki
oraz Galeria Trietiakowska w Moskwie.
Ludowa kultura Rosji takze prezentuje olbrzymia wartosc. Ruska sztuka plastyczna,
literatura, muzyka i taniec nagromadzily w sobie wielowiekowa tradycje i osiagniecia
kultury ludowej. Samobytnosc i koloryt narodowy zyja w folklorze (muzyce i
tancach), legendach i blinach, w tradycji ludowego rekodziela. Podczas pobytu
w Rosji mozna nabyc wiele znakomitych wyrobow sztuki ludowej, np. Tulskij
samowar, gzel (ceramika), palechskie szkatulki, zostow-skie tace, i wiele,
wiele innych.
